Gelir Vergisi Nedir, Nasıl Hesaplanır ve Kimler Öder?

Gelir Vergisi: Gerçek kişilerin (tüzel kişiler hariç) bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratların safi tutarı üzerinden alınan bir vergi türüdür. Bu kazanç ve iratlar, ücret, kira, faiz, sermaye kazancı, ticari kazanç ve tarımsal kazanç gibi kalemleri kapsar.

Gelir Vergisi Hesaplama:

Gelir vergisi, kademeli tarifeye göre hesaplanır. Bu, kazanç arttıkça vergi oranının da arttığı anlamına gelir. 2024 yılı için gelir vergisi dilimleri ve oranları şu şekildedir:

Gelir vergisi hesaplama formülü:

Vergi = Kazanç x Vergi Oranı

Örnek: Bir kişinin yıllık kazancı 120.000 TL olsun. Bu durumda, bu kişinin ödemesi gereken gelir vergisi şu şekilde hesaplanır:

Vergi = 60.000 x 0,15 + 60.000 x 0,20 = 9.000 + 12.000 = 21.000 TL

Kimler Gelir Vergisi Öder:

Aşağıdakiler de dahil olmak üzere, bir takvim yılı içinde belirli bir kazanç eşiğini aşan tüm gerçek kişiler gelir vergisi ödemek zorundadır:

• Çalışanlar: Maaş, ücret, prim ve diğer istihdam gelirleri kazanan kişiler.

• Emekliler: Emeklilik maaşı, dul maaşı veya diğer emeklilik gelirleri kazanan kişiler.

• Esnaf ve sanatkarlar: Kendi işyerlerinde faaliyet gösteren ve kazanç elde eden kişiler.

• Serbest meslek erbabı: Doktor, avukat, mühendis, mimar gibi serbest meslek sahipleri.

• Kira geliri elde edenler: Gayrimenkulden kira geliri elde eden kişiler.

• Faiz geliri elde edenler: Bankada mevduat veya tahvil gibi yatırımlardan faiz geliri elde eden kişiler.

• Sermaye kazancı elde edenler: Hisse senedi, tahvil veya diğer varlıklardan sermaye kazancı elde eden kişiler.

Gelir vergisi beyannamesi: Her yıl, belirli bir kazanç eşiğini aşan tüm gerçek kişiler, Gelir İdaresi Başkanlığı'na (GİB) gelir vergisi beyannamesi vermekle yükümlüdür. Beyanname verme süresi, her yıl GİB tarafından belirlenir.